بازار در زیست شهر نوین مولّد

بازار در زیست‌شهر نوین مولّد

در این مطلب، معرفی مختصری پیرامون کاربری تجاری-خدماتی یا بازار خدمت شما مخاطبین گرامی ارائه شده است.

بیشترین فضای منظر عمومی و بهترین نقاط شهری از نظر دسترسی و کیفیت ارتباط با عموم جامعه در شهرهای فعلی به کاربری تجاری-خدماتی و بازار داده شده است. در این مطلب به دنبال بیان تمایز و چرایی تمایزات بازار در زیست شهر نوین مولّد هستیم.

 هر نظریه اجتماعی می‌کوشد تا افراد را در زمان و مکانی مجتمع کند که منجر به بهینگی در روابط اجتماعی گردد. در جامعه‌ی بازار -که بهترین وصف رابطه، رقابت است؛ و بهترین رانه انگیزشی، حرص و طمع است- یکی از بهترین کاربری‌هایی که می‌تواند افراد را گرد هم جمع نماید، بازار است. در بازار بیش از هر مکان دیگری امکان رقابت فراهم است؛ لذا کاربری‌های دیگر نیز به تبع و پیرو بازار تعریف می‌شوند.

بازار

مال‌ها، معابد جامعه بازار

به عنوان مثال مالها و شاپینگ سنترها را می‌توان معابد جامعه بازار دانست که بایستی امکان اعتکاف و انتقطاع از ماسوی را در فرصت حضور افراد فراهم سازد. به همین دلیل کاربری‌هایی همچون نمازخانه، مهدکودک، سینما، فوت کورت و … برای تامین همه نیازها به نحوی در نظر گرفته می‌شود که امکان حصول و تداوم این انقطاع را فراهم سازد.

پی نوشت: مجموعه غول آسای ایران مال با حدود ۶۰،۰۰۰ میلیارد تومان وام بانکی ساخته شده است که یکی از اقلام این وامها مربوط به بانک آینده با رقم ۱۷،۰۰۰ میلیارد تومان است و این عدد ۴۰ برابر سقف قانونی خلق پول این بانک خصوصی است. این نکته زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم فشار تورمی حاصل از این عدد را باید تمام ۸۰ میلیون ایرانی تحمل کنند و این یک فاجعه تاریخی در بازار ایران به حساب می‌آید.
قبلی
بعدی

 اما در جامعه امامت-امت -که «رقابت»، رابطه محوری جامعه نیست- این بازار است که تابعِ کاربری‌هایی دیگر تعریف می‌گردد که امکان محوریت رابطه ایثار و محبت را فراهم نماید.
مفاهیمی همچون اقتصاد صلواتی و اقتصاد هدیه و … در چنین بستری جایگاه بسیار بالاتری نسبت به رقابت و طمع خواهند یافت.

به همین دلیل در طراحی کاربری‌های شهری نیز، بدنه‌های اصلی و نقاط جذاب و دعوت کننده، نه به بازار رقابتی که به بناهای عام المنفعه و کالبدهایی اختصاص میابند که بستر تحقق این نوع روابط خیر و احسانند.
جنب و جوش و تکاپو در این جامعه، بیش از آنکه برای دستیابی به نفع فردی باشد، برای یاری‌گری، دگرخواهی و رهایی انسان از اسارت سرمایه‌داری است. به همین منظور در طراحی کالبدی زیست شهر نیز، بازارها ویترین و نمای اصلی شهر را تشکیل نمی‌دهد بلکه با ایده‌هایی نظیر گودال باغچه، بازار در محلی قرار می‌گیرد که هم به سهولت برای متقاضیان قابل دسترس بوده و هم تحریک و جلب توجهی بیش از نیاز ننماید.
علاوه بر این به منظور کاهش رانت فضا، الگوهایی نظیر بازار روز نیز استفاده می‌گردد.
نمونه هایی از کشورهای مختلف را در ادامه مشاهده میکنید.

فارمرز مارکت
محلی برای ارتباط مستقیم کشاورز و مصرف کننده
اینجا کلیک کنید

در مقابل در نظام سرمایه‌داری بایستی با ایجاد رانتِ زمین و فضای تجاری، از کار مستقل افراد جلوگیری نمود تا افراد مجبور شوند تحت اجاره و کنترل سرمایه‌داران قرار بگیرند و با سلطه‌ی سرمایه‌دارانِ سوداگر -که در نظریه بازار بهترین طبقه برای راهبری اجتماعی انتخاب شده‌اند- خود و جامعه را به پیشرفت برسانند.
این مسئله مختص به فضاهای عرضه و فروش محصولات نبوده و با ایده‌هایی نظیر «اقتصاد گاراژی» رانت فضا را در کابری‌های کارگاهیِ صنعتی و تولیدی نیز کاهش می‌دهد.

قواعد فقهی همچون «تلقی رکبان» و «بیع الحاضر للبادی» نیز سوداگری و واسطه‌گری‌های رایج در شهرهای معاصر را نفی می‌کند. طبق قاعده «تلقی رکبان»، ممنوع است که به استقبال کاروان تجاری یا روستایی بروید بلکه کاروان تجاری یا روستایی که کالای خود را به حومه و حریم شهر آورده، خودش باید کالای خود را به عموم مردم عرضه نماید و اهل شهر نمی‌توانند در این منطقه واسه‌گری نمایند.

دکتر عباس جهانبخشمشاهده نوشته ها

او متولد 1358 در شهر اصفهان و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری دانشگاه هنر تهران است. دوره دکتری خود را با گرایش معماری اسلامی در دانشگاه هنر اصفهان گذرانده و هم اکنون به عنوان عضو هیئت علمی این دانشگاه مشغول فعالیت است. وی همچین دارای تحصیل آزاد حوزوی در مدرسه علمیه مبارکه معصومیه قم بوده و ضمن شرکت در درس خارج فقه عمران شهری آیت الله اراکی به فعالیت های پژوهشی طراحی و گفتمان‌سازی در اندیشکده مطالعات راهبردی زیست شهر اسلامی و نهادهایی همچون فرهنگستان علوم اسلامی، کارگروه فقه نظام عمران شهری و ستاد راهبری معماری و شهرسازی مرکز مدیریت حوزه علمیه مشغول است. موضوع رساله دکتری ایشان نیز روش‌شناسی نظریه پردازی در علوم انسانی اسلامی بوده است.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *